Ionica is top. Net nog iets meer over chaos en weer, maar nog steeds lekker simpel, lees je op https://npokennis.nl/longread/7959/chaostheorie-kan-een-vlinder-een-orkaan-veroorzaken
Hallo chaos
- Door: Doeneke
- Categorie: Doeneke Digitaal

“Ken je de impact van een vlinder?” vraagt mijn slimme vriendin met een indringende blik. Ruw onderbreekt zij ons schouwspel. Wij bekijken hoe een vlinder elegant van het ene naar het andere bloemetje fladdert. “Klappert een vlinder zijn vleugels in China, dan kan hij daarmee zomaar een orkaan in Texas veroorzaken!”. Is ook dat wiskunde? Mijn vriendin antwoordt “Jep, pure chaos!”.
Stel je voor. Dat een vlinder dit kan! Het lijkt mij sterk. Hier zijn vreemde krachten bezig. Magische krachten? Van alles schiet door mijn hoofd. Behalve wiskundige machten. En tóch, dat vlindereffect is dé anekdote uit de chaostheorie. Wiskunde voor gevorderden. Ik ben géén wiskundemeisje. Ik houd ook niet van chaos. Ergens weet ik wel dat zo’n beetje alles met zo’n beetje alles samenhangt. Wetenschappers en ‘gewone’ mensen hebben elkaar nodig*. Anders wordt het chaos!
Medio vorige eeuw ontstaat de chaostheorie. Deze leert ons hoe piepkleine veranderingen in dynamische systemen enorme en lastig voorspelbare gevolgen hebben. Geeft een actie een reactie, dan is dat systeem dynamisch. Voor zelfs giga-slimme wiskundigen is de chaostheorie flink slikken. Er is meer dan lineaire en rationele logica. Hoe goed je ook rekent, veel blijft onzeker. Natuurlijk, dat voelde ik altijd al! In de wiskunde betekent ‘chaos’ zoiets als ‘onvoorspelbaar’. Dat is best pittig voor wetenschappers. Sommetjes van oorzaak en gevolg tollen als een ‘kip of het ei’. Chaos!
Ik kijk mijn vriendin aan. Met mijn stoerste blik. “Ik begrijp jouw wereld! Dat is ook gewoon mijn wereld!”. Het weer, een spelletje, een pandemie, een reorganisatie, een familiebijeenkomst … Stuk voor stuk dynamisch. Overal verrassingen. Allemaal chaos!
Daar gaat alle controle! Hoe zorgvuldig je alles ook uitstippelt, grote veranderingen schuilen in kleine – vaak verborgen – hoekjes.
Les 1: Elke ingewikkelde onvoorspelbaarheid vraagt om een open houding en frisse blik.
Les 2: Ik draai zelf aan de knoppen van dynamische systemen gericht op mooie gevolgen.
Blijven kijken – Doeneke wil ’t proberen!
* bij wetenschap bewonder ik het werk van bruggenbouwers als Ionica Smeets – www.ionica.nl