Ik voel me super happy. De tranen stromen over mijn wangen. Mijn mascara loopt uit.

Ben ik blij, bedroefd, bang of boos? Ik heb elke soort traan.

Emoties en tranen op het werk? Werk is een bijzondere plek voor veel divers contact met andere mensen. Daar gebeurt van alles emotioneels. Dat is soms mooi, raar of lastig. En vooral heel natuurlijk.

Emoties

Universeel zijn er zes basisemoties*:

1°  Angst
2°  Verbazing
3°  Verdriet
4°  Vreugde
5°  Walging
6°  Woede

En op deze basisemoties bestaan talloze variaties.

Een emotie komt op en verdwijnt weer binnen maximaal 90 seconden**. Als een golf. Ze uit zich in lichamelijke reacties, gezichtsuitdrukkingen en gedrag.

Mannen versus vrouwen

Mannen en vrouwen zijn beide emotionele wezens. Echter uiten mannen hun emoties anders dan vrouwen. Door evolutie, opvoeding en hormonen.

Mannen delen weinig hun ‘zwakke’ emoties, zoals verdriet, angst en schaamte. En vrouwen zetten de ‘harde’ emotie, woede, vaak om in tranen van machteloosheid en verdriet.

Soms gaan emoties en tranen hand in hand.

Jongetjes huilen tot hun twaalfde meer dan meisjes. Daarna draait het om. Het testosteronniveau schiet dan bij jongens opeens omhoog. En dat hormoon remt huilen. Dat is de natuur.

Huilen kun je tellen. Zo huilen vrouwen gemiddeld vier keer per maand. Vaak uit machteloosheid. En mannen huilen gemiddeld één keer in de twee maanden. Dat zijn meestal ‘sentimentele’ tranen.

Deze sekseverschillen – rond emoties en tranen – zijn er natuurlijk ook op de werkvloer. Die echte ‘testosteron mannetjes’. Die echte ‘emotionele vrouwtjes’. En alles daar omheen en tussenin.

Gezonde tranen?

Een traantje laten is gezond. Want in tranen zit het stresshormoon cortisol. Dus via wat tranen scheid je dit stresshormoon lekker uit. En zo voorkom je onrust óf een woede uitbarsting.

Maar een potje stevig janken is niet gezond. Je bloeddruk stijgt flink, je ademt lastig en beperkt zo de zuurstofopname in je bloed. Met als gevolg: hoofdpijn, vermoeidheid en pijnlijke ogen.

Trainen en managen van emoties

Emoties onderdrukken veroorzaakt ongezonde stress. Beter is, als je vertrouwd raakt met emoties. Met die van jou. Én met die van anderen. Dat vertrouwen krijg je als je gevoeligheid voor je eigen emoties ontwikkelt.

En dit train je zo:

A°  Voel
Komt er een emotie op? Onderdruk haar niet. Pieker niet over de emotie, maar voel. Waar en wat gebeurt er in je lijf? Beklemming op je borst, kramp in je maag, prikkende ogen, tintelingen? Concentreer je volledig op dat voelen, dan stopt je denken vanzelf.

B°  Label
Is de emotie voorbij? Bedenk welk woord bij deze emotie past. En herleid deze naar één van de zes basisemoties. Frustratie bij woede. Teleurgesteld bij verdriet. Verwarring bij angst of bij verbazing …

Train je dit voelen, dan krijg je meer controle over je emoties. Je herkent waarschuwingssignalen in je lijf. Je weet wat er gebeurt. En zo stort zo’n emotiegolf niet over je heen. Jij surft lekker soepeltjes mee op zo’n emotiegolf.

En door dit labelen krijg je steeds meer emotiewoorden tot je beschikking. Zo’n uitgebreide emotiewoordenschat is handig als jij – of een ander – emoties uit.

Allemaal emotioneel

Bang zijn voor emotie – en soms zelfs tranen – werkt averechts.

Voor iedereen – man of vrouw – die weleens surft, bestaat er één krachtige les:

Soms pak je de golf. Heerlijk. Soms wint de golf. Dat is ook weleens heerlijk. Soms is de golf sterker dan jij. Eventjes heb je dan het gevoel dat je verdrinkt. Dat je nergens heen kunt. En dan komt er iets anders. Een andere golf. Of juist niet.

Mannen surfen. Vrouwen surfen.

Golven pakken – Doeneke wil ’t proberen!

* Theorie van Paul Ekman, psycholoog
** Theorie van Jill Bolte Taylor, neuroanatoom