Wormen en maden
- Door: Doeneke
- Categorie: Doeneke Erudiet

Met een glaasje champagne praat buurman Piet mij gezellig even bij. Over wat we écht belangrijk moeten vinden. In onze levens. Piet is topambtenaar. Hij spreekt de minister vaak. Hoe organiseren we onze waarden solidariteit, rechtvaardigheid en vrijheid? Piet sleutelt maandenlang aan gedragsregels – bij zulke waarden. Zo zet hij elk te verwachten detail om in normen – per wet mét budget.
Valt dit kwartje bij mij? “Dat zijn onze normen en waarden”, praat ik onze premier van dat moment – Balkenende – na. “Wij spreken op de werkvloer over wormen en maden”, biecht Piet op. Ambtenaren waarschuwen hun politieke bazen voor omgekeerde effecten. Veel loopt mis door focus op budgetten – in plaats van juist op waarden. Piet beschrijft veel leed waartoe die ‘wereld op z’n kop’ leidt.
Gisteren spreken we elkaar weer. Piet is nu met pensioen. Piet blijft ongemeen erudiet. En zijn favoriete drankje blijft champagne. Piet komt terug op wormen en maden. Hij glimlacht. Hij ziet langzamerhand een cultuurverschuiving naar veel minder wormen en maden. Piet ziet waarden meer centraal staan*. Stapje-voor-stapje illustreert hij hoe onze volgorde steeds beter klopt.
Nu eerst de waarden en dan de normen? Hoezo lukt dat nu wél? Buurman Piet verhaalt over onze volksaard. Polders zijn een Nederlands dingetje. Ook in het Engels heten ze polder. En in het Frans. En in het Duits. En in het Pools. Pólder in het Spaans. Piet vraagt of ie nog even door moet gaan. Hij legt ’t nog eens uit: “Wij polderen niet omdat dit past bij waarden. Wij koesteren droge voetjes. ‘Den Haag’ weet dat als we nú niet bouwen aan wezenlijke waarden, er straks niets meer te normeren rest”.
Polderen 2.0** – Doeneke wil ’t proberen!
* beschouwing-klimaatnota-2021
** Poldermodel